Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2014

«Διαταξικές» συμμαχίες της αστικής τάξης και η στάση των κομμουνιστών και του εργατικού κινήματος

Το μεγάλο κεφάλαιο δεν μπορεί να ασκεί την εξουσία του μόνο του. Η συμμαχία με διάφορα στρώματα του πληθυσμού είναι επιβεβλημένη. Καθοριστική είναι φυσικά η μικροαστική τάξη στο σύνολο σχεδόν των εκφάνσεων της. Ωστόσο και μέρος των αγροτών, καθώς και μιας «μικροαστικοποιημένης» (στον τρόπο και την ποιότητα ζωής) μερίδας των εργαζομένων. Με αυτόν τον τρόπο το κεφάλαιο και το αστικό κράτος είναι σε θέση να ασκούν την εξουσία τους απρόσκοπτα και με λιγότερες αντιστάσεις, καθώς υφίσταται μια νομιμοποίηση του καθεστώτος καπιταλιστικής εκμετάλλευσης από ένα μέρος της κοινωνίας. Κατά βάση πρόκειται για την ιδανική άσκηση ταξικής κυριαρχίας, καθώς οι πιο άμεσες μορφές εξουσίας τείνουν συχνά να είναι πιο ασταθείς και ως εκ τούτου παροδικές.


Στην Ελλάδα τέτοιου είδους συμμαχίες στηρίχθηκαν ποικιλοτρόπως από τον αστικό κρατικό μηχανισμό. Έχουμε φυσικά τους διορισμούς, οι οποίοι παίξανε στην μεταδικτατορική Ελλάδα ίσως τον σημαντικότερο ρόλο στην απορρόφηση κοινωνικών κραδασμών. Ωστοσό δεν πρόκειται για την μόνη μορφή. Ο εύκολος δανεισμός, οι διάφορες επιδοτήσεις, μέχρι και η έλειψη «ζλου»εκ μέρους του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και η ανοχή εκ μέρους του κράτους σε κάθε είδους αυθερεσίες ακόμα και πολύ μικρών επιχειρηματιών, δημιούργησαν αρκετά ευνοϊκές συνθήκες για μια μερίδα (και το τονίζουμε ότι πρόκειται μονάχα για μια μερίδα) μικροαστών, οι οποίοι είχαν την δυνατότητα να αποκοπούν από την μισθωτή εργασία και να διάγουν μια ζωή με άνω του μέσου όρου ποιότητα όντας «αφεντικά του ευατού τους». Παρόμοια φαινόμενα υπήρξαν και σε μια ορισμένη, πάλι, μερίδα των αγροτών. Για την εργατική τάξη αρκεί να αναφερθούν στην «εργατική αριστοκρατία», στον εργοδοτικό συνδικαλισμό και γενικά τα οφέλη που συνεπαγόταν η κομματική ταυτότητα.

Ο ίδιος όμως ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής υπονομεύει αυτές τις συμμαχίες. Η ανισόμετρη ανάπτυξη, ο ανταγωνισμός στην παραγωγή, οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί και εντέλει οι κρίσεις υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης επιβάλουν στο κεφάλαιο την περιοδική διάλυση των δεσμών της με αυτά τα στρώματα του πληθυσμού.

Από αυτήν την εξέλιξη προκύπτει συνήθως ένα ιδιαίτερο κοινωνικό συνονθύλευμα, που αποτελείται από αυτούς τους «απογοητευμένους», «ριγμένους», «αγανακτισμένους» και στο το οποίο παρατηρείται μια τάση συγχώνευσης με τον υπόλοιπο «λαό». Πρόκειται όμως για ένα ιδιαίτερα ασταθές, ετερόκλητο σύνολο χωρίς πραγματική εσωτερική συνοχή. Με άλλα λόγια δεν έχει ταξικό χαρακτήρα ως σύνολο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εργατική τάξη και κομμουνιστικό κόμμα δεν πρέπει να υπερεκτιμούν τον ρόλο του, ούτε να υποτιμούν τον κίνδυνο που ενέχει μια τέτοια κατάσταση.

Το σημαντικότερο είναι ότι δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ενιαία, ομοιογενής ως προς τα ταξικά χαρακτηριστικά ομάδα. Ούτε βέβαια μπορούμε να κρύβουμε τα προβλήματα με την συμπερίληψη της στον λαό, έτσι γενικά. Τα κριτήρια αντιμετώπισης αυτής της ομάδας οφείλουν να είναι όπως πάντα ταξικά. Αυτό όμως δεν αφορά μόνο την θεωρητική ή ρητορική αντιμετώπιση του ζητήματος. Η ίδια οργάνωση πρέπει να γίνει με κριτήρια ταξικά. Αυτό ούτως ή άλλως πρέπει να θεωρείται δεδομένο, αλλά ιδιαίτερα σε τέτοιες καταστάσεις αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Επίσης αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία η πρωτοπορία της εργατικής τάξης στον αγώνα. Η συντριπτική πλειονότητα της εργατικής τάξης δεν μετείχε σε αυτήν την «ανίερη» συμμαχία. Όχι δεν το ήθελε, αλλά γιατί απλά δεν μπορούσε. Γιατί στο έδαφος του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής η εργατική τάξη είναι καθυποταγμένη στο κεφάλαιο και τα μονοπώλια. Γιατί αυτή είναι πολύ απλά η λογική του κεφαλαίου. Κατά συνέπεια τα συμφέροντα της εργατικής τάξης παρέμειναν σταθερά καθ’όλες αυτές τις μετακινήσεις. Σταθερά παραμένουν και τώρα. Τα άλλα στρώματα, ακόμα και τα πιο εξαθλιωμένα, δεν βιώνουν με τον ίδιο τρόπο την ταξική πάλη. Μπορεί να βιώνουν τις συνέπειες της άναρχης παραγωγής, αλλά δεν βιώνουν την ευθεία σύγκρουση κεφαλαίου-εργασίας μέσα στον εργασιακό χώρο. Αυτή η σύγκρουση είναι φυσικό να βιώνεται ακόμα λιγότερο από τα «αγανακτiσμένα» στρώματα που αναφέραμε. Στην συνείδησή τους τείνουν να υπερισχύουν υποκειμενικοί, «πολιτικοί» παράγοντες και όχι αντικειμενικοί, οικονομικοί. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει βέβαια να υιοθετούνται ούτε σε αυτήν την περίπτωση ισοπεδωτικές οπτικές. Πρέπει πάντα να ξεπροβάλει ως καθοριστικό το ταξικό κριτήριο.

Γι’αυτόν όμως τον λόγο βασικό πεδίο πάλης για τους κομμουνιστές παραμένει πάντα ο χώρος εργασίας, δηλαδή ο κατ’εξοχήν τόπος της σύγκρουσης κεφαλαίου και εργατικής τάξης. Η δράση σε όλα τα άλλα πεδιά, χωρίς να παραμελείται, πρέπει να καθορίζεται από τους συσχετισμούς στο πεδίο αυτό της καθοριστικής πάλης της εργατικής τάξης. Μόνο όταν οι συσχετισμοί σε αυτό το πεδίο αλλάξουν προς όφελος των εργαζομένων είναι δυνατόν να επιτευχθούν νίκες.

Οι κομμουνιστές δεν είναι αδιάφοροι προς την αγανάκτηση, την καταστροφή που βιώνουν χιλιάδες ή εκαττομύρια στρώματα του πληθυσμού. Έχουν ωστόσο την γνώση και την πείρα που τους βοηθάει να αποφύγουν διάφορα «πυροτεχνήματα» που πάνε συχνά την κοινωνία και το κίνημα χρόνια ή και δεκαετίες πίσω. 

7 σχόλια:

  1. Η εισαγωγή καλή, αλλά το υπόλοιπο κείμενο υπεραπλουστεύει τα κοινωνικά και οικονομικλά δρώμενα και κινείται σε "επικίνδυνα" μονοπάτια.
    Δηλαδή σήμερα ο αυτοαποσχολούμενος, γενικά, είναι εχθρός του ταξικού κινήματος?
    Δηλαδή σήμερα η ΠΑΣΕΒΕ είναι αντίπαλος του ΠΑΜΕ?
    Δηλαδή σήμερα η ΠΑΣΥ είναι απέναντι στην εργατική τάξη?
    Τι προοπτική πρέπει σήμερα να έχει ο εξαθλιωμένος αυτοαπασχολούμενος, ο εξαθλιωμένος μικρομεσαίος επιτηδευματίας, ο εξαθλιωμένος αγρότης?
    Τι απαντάμε στην εντονη προλεταριοποίηση των αυτοαπασχολούμενων?
    Τους χαρίζουμε στον ΣΥΡΙΖΑ και στις σοσιαλδημοκρατικές απάτες και αυταπάτες???
    Σεβαστή η άποψη σας αλλά, σύμφωνα με την μαρξιστική ιδεολογία, είναι αντιεπιστημονική....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μπορεί κάποια πράγματα που έγραψα να είναι παρεξηγήσιμα, αλλά πραγματικά απορώ πως το παρεξήγησες ΤΟΣΟ πολύ. Σε καμία περίπτωση δεν ήθελα να πω κάτι τέτοιο (και για να είμαι ειλικρινής δεν πιστεύω ότι είπα κάτι τέτοιο). Κατ' αρχάς ποιος μίλησε για εχθρό του ταξικού κινήματος?
      Αυτό που είπα είναι ότι η οργάνωση και η δράση πρέπει να λαμβάνει υπ'όψιν τους ταξικούς διαχωρισμούς. Πρόκειται ακριβώς για τον λόγο, για τον οποίο υπάρχει ΠΑΜΕ, ΠΑΣΥ, ΠΑΣΕΒΕ κλπ. και όχι ένας ενιαίος φορέας. Όλοι αγωνίζονται, όλοι υποφέρουν από τον καπιταλισμό, αλλά δεν καταλαμβάνουν την ίδια θέση στην παραγωγή, πράγμα διόλου επουσιώδες. Γιατί έχει συνέπειες σε όλο το φάσμα της δράσης, από την διατύπωση αιτημάτων μέχρι την ετοιμότητα για ριζοσπαστικοποίηση της πάλης. Αν τα κάνεις αχταρμά, δεν θα λύσεις τις διαφορές με το έτσι θέλω, αλλά θα τις αναπαράγεις στο εσωτερικό του κινήματος με αποτέλεσμα κάθε είδους αντιφάσεις. Αυτό είναι το λάθος "παλλαϊκών" στάσεων. Εκεί έγκειται εντέλει και η δυσκολία συνδυασμού των αιτημάτων και των συμφερόντων.Το ζητούμενο είναι όλες οι καταπιεζόμενες τάξεις να συμμαχήσουν, αλλά με την εργατική τάξη και το κόμμα της στην πρωτοπορία.
      Αυτά λέω και δεν νομίζω ότι κάτι από αυτά είναι "αντιεπιστημονικό".
      Θα επανέλθω όμως σε επόμενη ανάρτηση σε αυτά τα θέματα οργάνωσης και πάλης, γιατί ίσως να φταίω εγώ για τις παρερμηνείες.

      ΥΓ. Δεν μιλούσαν καν γενικά για τα στρώματα που λες, αλλά για μέρη των στρωμάτων αυτών που είχαν ενός είδους συμμαχία με την κυρίαρχη τάξη.

      Διαγραφή
    2. Και για να μην παρεξηγηθώ πάλι: δεν υποστηρίζω ότι δεν πρέπει να μιλάμε για λαό, λαϊκές ανάγκες, λαϊκές οικογένειες κλπ. Φυσικά και υπάρχουν οι συνδετικοί κρίκοι που σχηματίζουν τον λαό ως ένα σύνολο. Αυτό ωστόσο δεν μας επιτρέπει να αποκρύπτουμε ή να αγνοούμε την ταξική διαστρωμάτωση και τις σχέσεις παραγωγής.

      Διαγραφή
  2. Σχολιασμός που σε κάνει να σηκώνεις φρύδια..
    Άραγε οι αυτοαπασχολούμενοι είναι μια ομοιόμορφη, ίδιας ποιότητας, "ενιαία" κατάσταση; Είναι "στρώμα"; (υπάρχει η έννοια "στρώμα";)
    Ας πούμε ένας μηχανικός με μπλοκάκι είναι ίδια η μοίρα του μ'ένα μηχανικό που σηκώνει οικοδομές για δεκαετίες; Ένας δικηγόρος που δικάζει κάθε μερα στον Άρειο Πάγο είναι ίδια η μοίρα του με έναν που κάνει τρεις παραστάσεις το χρόνο; Ένας ιδιοκτήτης κυριλέ καφετέριας που τζιράρει καναδυο χιλιάρικα το βράδυ είναι ίδιος με το τυροπιτάδικο;
    Η ΠΑΣΕΒΕ συσπειρώνει τους αποκάτω και σε γραμμή συμμαχίας με το ΠΑΜΕ. Δεν είναι συσπείρωση "στρωμάτων"..
    Τί απαντάμε άραγε στην προλεταριοποίηση; Αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό! Τι να απαιτήσουμε δηλαδή; "Κράτησέ μας μικροαστούς, μας χρειάζεσαι"; Ένα νόμο της αξίας τον έχουμε ακουστά;
    Δεν μπορώ να καταλάβω πώς είναι δυνατόν κανείς να παρεξήγησε το κείμενο και να λαθροχειρεί έτσι..

    Τάκης ο Κουκουές

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστώ για το σχόλιό σου. Τα αυτονόητα πίστευα ότι έγραφα και εγώ. Δεν ξέρω γιατί ο bandiera rossa το παρανόησε σε τέτοιο βαθμό.

      Η έννοια "στρώμα" ειδικά χρησιμοποιούμενη με αφελή και αόριστο τρόπο είναι σαφώς αστική. Σίγουρα δεν υποκαθιστά τον όρο "τάξη". Στην καλύτερη περίπτωση μπορούμε να μιλάμε για φτωχά λαϊκά στρώματα, το οποίο βέβαια είναι μόνο ένας πολύ αόριστος προσδιορισμός, που δεν διαθέτει συγκεκριμένα ταξικά χαρακτηριστικά, καθώς η τάξη καθορίζεται από την θέση στην παραγωγή και όχι από συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ποιοτικά ή ποσοτικά. Τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά που χρησιμοποίησες είναι πάντως όντως πολύ χρήσιμα χωρίς βέβαια να είναι αυστηρά ταξικά. Είναι σημαντικά, για τους λόγους που παραθέτω στην ανάρτηση, δηλαδή για την διαφοροποιημένη, συγκεκριμένη αντιμετώπιση αυτής της "αγανακτισμένης μάζας" που πρέπει να έχουν οι κομμουνιστές και το εργατικό κίνημα. Και δείχνει και το λάθος να αντιμετωπίζουμε διάφορες επαγγελματικές ομάδες ως ενιαίες.

      Να σημειώσω όμως κάτι τελευταίο και συγγνώμη που μακρηγορώ, αλλά παίρνω το σχόλιό σου ως αφορμή. Η εσωτερική διαστρωμάτωση μιας ομάδας που μπορεί να ονομαστεί γενικά μικροαστική δεν πρέπει να θεωρείται επαρκές κριτήριο για τα πάντα. Ο λόγος της κατά θέσης στην παραγωγή οργάνωση (ΠΑΜΕ, ΠΑΣΥ, ΠΑΣΕΒΕ) οργάνωσης έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία για τον απλούστατο λόγο ότι μόνο η εργατική τάξη έχει ως ΑΜΕΣΟ, ΣΤΑΘΕΡΟ συμφέρον της την ανατροπή του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Φυσικά κατά την άποψη των κομμουνιστών ίδιο ΠΡΕΠΕΙ να είναι και το συμφέρον τα εξαθλιωμένα μέρη άλλων τάξεων. Όμως αυτό στην συνείδηση τους δεν αντανακλάται με τον ίδιο τρόπο όπως στην εργατική τάξη, λόγω της διαφορετικής θέση στην παραγωγή. Για τον εργαζόμενο είναι η ίδια η σύγκρουση με το κεφάλαιο στον χώρο εργασίας του που του δείχνει ότι τα συμφέροντα τους είναι απόλυτα αντίθετα. Ένας αυτοαπασχολούμενος, ένας μαγαζάτορας μπορεί να θεωρήσει (επειδή δεν βλέπει συνήθως το μονοπωλιακό κεφάλαιο κατά πρόσωπο) ότι μια πολιτική επιχορηγήσεων θα μπορούσε να αποδώσει ή θεωρεί ότι φταίει και ο ίδιος για την κακή του κατάσταση. Γενικά έχει την τάση να υπερτονίζει τον υποκειμενικό παράγοντα. Με άλλα λόγια όλοι αυτοί χρειάζονται και μια άλλου είδους οργάνωση και γενικά άλλη μεσολάβηση προκειμένου να βρίσκονται στο πλευρό της εργατικής τάξης. Λίγο ακραία διατυπωμένα: ο μικροαστός -σε αντίθεση με τον εργάτη-πρέπει να βρει τρόπο από κάπου και κάπως να μάθει πολιτική οικονομία. Ο εργάτης την μαθαίνει επειδή την νιώθει άμεσα στο πετσί του.

      Διαγραφή
    2. @Τάκη Κουκουέ...
      Το... Τάκη χάρισμα σου , αλλά το κουκουέ, παραπέμπει αλλού...
      όλοι σ' αυτό τον ντουνιά αυτό λένε, "κουκουέ"...
      Βέβαια ελάχιστοι το εννούν...
      Γιατί άραγε?
      Αλλά, πριν απο όλα τα ευχαριστήρια και τις επιβεβαιώσεις, θα ήταν καλό να επιβεβαιώσουμε τον ΜΑΡΞΙΣΜΟ - ΛΕΝΙΝΙΣΜΟ, αφου προηγούμενα τον έχουμε μελετησει...
      ΧΩΡΙΣ ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΗ.
      αυτό ισχίει για όλους μας.
      Ολοι πρέπει να αφομοιώσουμε την μαρξιστική ιδεολογία στην διάσταση που την θέτει ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ το ΚΚΕ.
      Πολλοί δηλώνουν κομμουνιστές...
      μαρξιστές... κ.τ.λ. , ο καθένας για τους δικούς του λόγους και σκοπιμότητες,
      ο καθένας υπηρετώντας κάποιους, ...........
      εδώ έρχεται το ΚΚΕ, το κόμμα της εργατικής τάξης και παρεμβαίνει...
      Είναι κόμμα με συλλογική παρέμβαση και δράση, ιστορικά και διαχρονικά απόλυτα δικαιωμένο σαν ο απόλυτος εκφραστής της εργατικής τάξης και ο μοναδικός σήμερα εκφρασής του ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ - ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΥ στην Ελλάδα και όχι μόνο...
      Γι αυτό σύντροφοι ας μην αυτοσχεδιάζουμε...
      Το ΚΚΕ είναι η γνήσια και μοναδική φωνή της εργατικής τάξης.
      ΚΚΕ
      το κόμμα σου λαέ


      ΚΚΕ



      Διαγραφή
    3. Συγγνώμη bandiera rossa, αλλά νομίζω ότι το ψευδώνυμο αναφέρεται στον Ευάγγελο Τερζόπουλο και τα σκίτσα του στον Ριζοσπάστη το '46'-'47
      http://www.kolivas.de/archives/37425
      Επομένως μάλλον λάθος κάνεις γι' αυτά που λες. Εκτός και αν κάνω εγώ λάθος.

      Κατά τα άλλα πραγματικά δεν καταλαβαίνω ποιο είναι το πρόβλημα σου. Αν θες εξήγησε το μου ανθρώπινα. Δεν είσαι ο μόνος που στηρίζεις το ΚΚΕ, γι'αυτό χαλάρωσε λιγάκι. Αν δεν είχες προφίλ και το μπλογκ, θα σε πέρναγα για άλλο φρούτο.

      Διαγραφή

Τα ανώνυμα σχόλια δεν δημοσιεύονται. Δεν δημοσιεύονται σχόλια τα οποία θεωρούμε ότι δεν ανταποκρίνονται στην δική μας αντίληψη διαλόγου. Δεν γίνεται αποδεκτός αντικομμουνιστικός, φασιστικός, ρατσιστικός οχετός, καθώς και σχόλια προβοκατόρικου χαρακτήρα κάθε είδους. Οι διαχειριστές θεωρούν δικαίωμά τους την διαγραφή ή μη δημοσίευση οποιουδήποτε σχολίου κατά την κρίση τους και χωρίς υποχρέωση περαιτέρω εξηγήσεων.